Zespół dworsko-parkowy w Rzucowie

to wspaniały zespół dworsko-parkowy znajdujący się we gminie Borkowice. Dwór należy do unikatowych zabytków architektury drewnianej w Polsce.

Zabytek architektury drewnianej

Dwór w Rzucowie został zbudowany w stylu włoskim z bali modrzewiowych.

Liczne stawy wokół dworu

Stawy wokół dworu pełniły funkcję rekreacyjną oraz gospodarczą.

Park dworski

Dwór w Rzucowie otoczony jest 200-letnim parkiem w stylu angielskim.

Historia dworu w Rzucowie

Na przestrzeni wieków dobra rzucowskie należały do różnych właścicieli – w latach 1884-1945 byli to Mokiejewscy. Prowadzili w Warszawie przy ul. Grzybowskiej renomowaną destylarnię alkoholi. Wysokie dochody czerpali też z 450-hektarowego majątku. Poza typowym rolnictwem istniała tu huta żelaza, odlewnia, stawy rybne, sady i tartaki. Mokiejewscy wznieśli też w latach 1884-1892 piękny dwór otoczony parkiem. W 1940 r. ostatni właściciel Witold Mokiejewski zginął w Dachau. Po wojnie majątek upaństwowiono, dwór został zdewastowany i okradziony z bogatego księgozbioru i wyposażenia, a park podzielono na dwie części. Obecnie obiekt po prawej stronie już nie istnieje, został rozebrany w latach 30-tych, lub 40-tych. Na jego miejscu w latach sześćdziesiątych XX w. wybudowano murowany „Dom Nauczyciela”. Druga część dostała się Fabryce Maszyn Rolniczych. Później opustoszały przez wiele lat budynek niszczał. Od 2011 r. jest w rękach prywatnych. Dziś jest własnością prywatną, zamieszkiwany przez cztery rodziny.

Architektura dworu

Wykonany z bali modrzewiowych, podpiwniczony dwór należy do unikatowych w Polsce zabytków architektury drewnianej. Jest to budynek w stylu włoskim, parterowy z mieszkalnym poddaszem i naczółkowym dachem. We wnętrzu zachowało się wiele oryginalnych elementów. Po lewej stronie dworu stoi niewielki budynek z kamienia łamanego tzw. „Wikaryjka” – dawny lamus z 1850. W latach znacznie późniejszych był też wykorzystywany do celów mieszkalnych. Od strony wschodniej dworu znajduje się pagórek, obecnie porośnięty wysokimi drzewami, wewnątrz którego prawdopodobnie funkcjonowała piwniczka (lub lodownia). Tuż za wikaryjką, po lewej stronie dworu wyłania się oficyna datowana na 1880 rok. Za czasów Państwa Mokiejewskich mieszkała w nim służba dworska. Obecnie obiekt jest poza terenem dworu, zamieszkiwany jest przez trzy rodziny. Po stronie zachodniej, tuż obok wikaryjki zachowała się obora z kamienia. W dalszym sąsiedztwie, równolegle do obory jeszcze parę lat temu stała wozownia. W elewacji północnej dworu uwagę przyciąga „letni salon” z widokiem na rozległy staw i niekończący się las.

Park dworski

Dwór otacza 200-letni park w stylu angielskim. W przydworskim parku zachował się starodrzew: aleje lipowe i grabowe, olsza czarna, wiąz, modrzew europejski, robinia i inne gatunki. Kompozycje drzew utworzone zostały z rodzimych dębów – szypułkowy i czerwony, buków, kasztanów, grabów, lip, klonów, olch i topol. Najstarszym okazem – pomnikiem przyrody jest dąb szypułkowy o obwodzie 4,2 m i wieku ok. 250 lat. Obecni właściciele nazwali go „Bartuś”. Zarówno dwór, jak park wpisane są do rejestru zabytków. Brama wjazdowa na teren dworu od strony południowej ma cechy eklektyczne. Widnieje na niej pierwsza litera nazwiska dziedziców „M”. Brama została wybudowana w 1905 roku. Najprawdopodobniej w tym okresie miała też miejsce pierwsza przebudowa Dworu. Tuż za bramą widoczne są pozostałości gazonu – owalny trawnik, otoczony żywopłotem.